Met steeds meer zelfverklaarde AI-experts die over elkaar heen buitelen om hun AI-praatjes en -promptjes te verkopen, is het verstandig om jezelf te verdiepen in het onderwerp. Ik kan je zeven boeken aanraden die je helpen om serieus en verantwoord aan de slag te gaan met artificiële intelligentie (AI) in de digitale transformatie van je organisatie.

Zes boeken heb ik met veel belangstelling gelezen en gebruikt voor mijn eigen 'Strategy in Digital transformation' boek en in mijn adviezen voor organisaties. Het zevende en laatste boek in het rijtje moet nog verschijnen. Lees tenminste drie van deze boeken en je weet al meer dan menig 'AI-expert'.

Applied Artificial Intelligence - Mariya Yao

Ik schreef al in 2018 een recensie over ‘Applied AI’ op CMS Wire. Wat ik nog steeds zo goed vindt aan het boek is dat de auteurs ruim aandacht besteden aan de essentiële rol van data in kunstmatige intelligentie. Er wordt doorgaans veel te naïef gedacht over de enorme klus van 'datacorvee': het opschonen en ordenen van data. Dat is 80 procent van het werk, dat door specialisten moet worden gedaan. Specialisten die - nog steeds - enorm schaars zijn.

In de uitgebreide 2e editie van het Applied AI-boek (2024) duiken de auteurs in de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van AI, met name in grote taalmodellen en AI-gestuurde beeldengeneratie. Zij onderzoeken hoe verschillende AI-functies in bedrijven niet alleen voorspellende AI kunnen gebruiken, maar ook generatieve AI kunnen omarmen en deze geavanceerde technologieën veilig en ethisch kunnen implementeren ten voordele van zowel organisaties als de maatschappij.

Waarom lezen? Dit boek geeft je de basis van wat artificiële intelligentie is en wat de relatie is met data. Het laat ook zien dat er meer AI is dan alleen Generative AI, en daarmee weet je al meer dan zo'n 65% meer de zelfverklaarde 'AI-experts'.

TIP. Schrijf in voor TOPBOTS, de nieuwsbrief van Mariya Yao.

Rebooting AI - Gary Marcus

Samen met Ernest Davis schreef Gary Marcus het book 'Rebooting AI'. Al in 2019 waarschuwde hij voor de gevaren en te hoge verwachtingen van (Generatieve) AI.

Gary en Ernest hebben hun carrière doorgebracht in de voorhoede van AI-onderzoek, maar zij stellen dat het feit dat een computer een mens verslaat in Jeopardy! niet betekent dat we op het punt staan om volledig autonome auto's of superintelligente machines te krijgen.

Voor dit boek laten zij zich inspireren door de menselijke geest en leggen zij uit wat we nodig hebben om AI naar een hoger niveau te tillen. Ze suggereren dat als we daarbij verstandig te werk gaan, we ons geen zorgen hoeven te maken over een toekomst waarin machines de macht hebben. Als we ons richten op het voorzien van machines van gezond verstand en diepgaand begrip, in plaats van ons alleen te concentreren op statistische analyse en het verzamelen van steeds grotere hoeveelheden gegevens, zullen we in staat zijn om een AI te creëren die we kunnen vertrouwen.

Gary werd neergesabeld voor zijn krachtige boodschap dat Generatieve AI zijn plafond ('Hitting a wall' zoals hij het zelf zei) had bereikt, maar lijkt nu alsnog gelijk - en erkenning - te krijgen.

Waarom lezen? 'Rebooting AI' biedt een heldere, scherpzinnige beoordeling van de huidige wetenschap en een inspirerende visie op hoe een nieuwe generatie AI ons leven kan verbeteren. Dit boek geeft je argumenten om de hype-praatjes van zelfverklaarde AI-experts de kop in te drukken en een realistisch gesprek te beginnen over de kansen die AI biedt voor organisaties en de samenleving.

Tip. Luister naar een recent interview met Gary waarin hij pleit voor Neurosymbolic AI.

AI Snake Oil - Arvind Narayanan & Sayash Kapoor

In 'AI Snake Oil' doorbreken computerwetenschappers Arvind Narayanan en Sayash Kapoor de verwarring en geven ze essentiële informatie over hoe AI werkt en waarom het vaak niet werkt, waar het nuttig of schadelijk kan zijn, en wanneer je moet vermoeden dat bedrijven de AI-hype gebruiken om AI-snake oil te verkopen – producten die niet werken en dat waarschijnlijk ook nooit zullen doen. Het boek is hier en daar vrij technisch, maar het is goed en helder geschreven.

Hoewel het boek het potentieel van sommige AI, zoals ChatGPT, erkent, onthult AI Snake Oil de wijdverbreide misleidende beweringen over de mogelijkheden van AI en beschrijft het de ernstige schade die AI al veroorzaakt door de manier waarop het wordt gebouwd, op de markt gebracht en gebruikt op gebieden als onderwijs, geneeskunde, werving, bankwezen, verzekeringen en strafrecht.

Het boek legt de cruciale verschillen uit tussen soorten AI, waarom organisaties vallen voor AI-snake oil, waarom AI sociale media niet kan repareren, waarom AI geen existentieel risico vormt en waarom we ons veel meer zorgen moeten maken over wat mensen met AI zullen doen dan over wat AI zelf zal doen. Het boek waarschuwt ook voor de gevaren van een wereld waarin AI nog steeds wordt gecontroleerd door grote techbedrijven die grotendeels geen verantwoording hoeven af te leggen.

Waarom lezen? Door de beperkingen en reële risico's van AI bloot te leggen, helpt 'AI Snake Oil' betere beslissingen te nemen over het al dan niet gebruiken van AI op het werk en thuis, en hoe je dat dan het beste kunt doen.

TIP. Schrijf in voor de nieuwsbrief AI as Normal technology van Arvind en Sayash.

Leap - Howard Yu

"Lego-professor' Howard Yu beschrijft zijn boek 'Leap' hoe elke organisatie wordt geconfronteerd met de existentiële dreiging van concurrenten die goedkopere kopieën produceren. Zelfs octrooiaanvragen, marktdominantie en financiële middelen kunnen hen niet beschermen tegen kopieerders.

Wat kunnen we dan doen – en wat kunnen we leren van bedrijven die ondanks concurrentie van kopieerders al eeuwenlang standhouden en zelfs floreren? 

Dit boek gaat niet expliciet over AI, maar behandelt wel hoe je als professional en als organisatie kunt omgaan met (digitale) disruptie. Bedrijven moeten kennisdisciplines overschrijden en opnieuw nadenken over hoe een product wordt gemaakt of een dienst wordt geleverd. Deze beproefde tactiek kan een bedrijf beschermen tegen inhaalbewegingen van nieuwe (en vaak buitenlandse) kopieerconcurrenten. 

Aan de hand van boeiende casestudy's van succesvolle sprongen en tragische valpartijen illustreert Yu vijf principes voor succes die een breed scala aan industrieën, landen en tijdperken omvatten.

Waarom lezen? Dit boek leert je hoe je verder moet kijken dan het krassen aan de oppervlakte met GenAI en andere digitale tools. Het gaat om het opnieuw uitvinden van je positie in het ecosysteem. Uiteindelijk is 'Leap' een manifest over hoe baanbrekende bedrijven kunnen overleven en bloeien in een wereld van voortdurende verandering en onvermijdelijke navolgers. 

TIP. Schrijf in voor de One Inch Ahead nieuwsbrief van Howard Yu.

Reshuffle - Sangeet Paul Choudary

Sangeet Paul Choudary’s Reshuffle bouwt voort op 'Leap' van Howard Yu en daagt lezers uit om de ware kracht van AI anders te bekijken. Niet als een hulpmiddel voor efficiëntere automatisering, maar als het ontbrekende mechanisme om economische systemen radicaal te herstructureren door coördinatie te verbeteren.

Want wanneer machines kenniswerk overnemen, verschuiven niet alleen processen, maar ook machtsverhoudingen, organisatievormen en hele industrieën. Choudary herdefinieert AI niet als een slimmer brein, maar als een betere lijm die economische systemen transformeert.

Met levendige verhalen, scherpe analyses en historische parallellen ontrafelt het boek vier cruciale spanningen: tussen werknemers en hun gereedschap, leveranciers en bedrijven, gevestigde spelers en disruptors, en individuen versus instituten. Het boek biedt een gedurfde verkenning van hoe AI niet alleen ons werk verandert, maar ook de fundamenten van macht en controle in de economie.

Waarom lezen? Voor wie de digitale transformatie serieus neemt, is 'Reshuffle' een onmisbare gids. Het boek helpt je niet alleen om de impact van AI op de kenniseconomie te begrijpen, maar ook om te anticiperen wie er wint en wie er achterblijft als de kaarten opnieuw worden geschud. Choudary’s inzichten geven je de tools om kansen te grijpen en uitdagingen te navigeren in een wereld waar AI de spelregels herdefinieert. Een boek dat je niet alleen doet nadenken, maar ook doet handelen.

TIP. Schrijf je in voor de @platforms Substack van Sangeet Paul Choudary.

Empire of AI - Karen Hao

Een boek dat niet in het rijtje van AI-boeken mag ontbreken is 'Empire of AI' van Karen Hao. Dit is namelijk geen gewoon boek over kunstmatige intelligentie, maar een doorwrochte aanklacht tegen de misstanden van AI-techbedrijven en in het bijzonder OpenAI.

Als onderzoeksjournaliste begon Hao in 2019 vol idealisme over OpenAI, opgericht als non-profit met veiligheid als kernmissie. Maar al snel ontdekte ze de harde waarheid: de AI-sector vereist een ongekende hoeveelheid middelen: rekenkracht, data, goedkope arbeid, en een alarmerend hoog energie- en waterverbruik. Slechts een handjevol wereldwijde techgiganten kan hierin meespelen. OpenAI, met de steun van Microsoft, bleek niet immuun voor de verleidingen van macht en winst.

Hao schetst met onverschrokken verslaggeving het complete beeld van AI: van de besluitkamers in Silicon Valley tot de datamedewerkers in Kenia en de wateractivisten in Chili. Ze onthult hoe naakte macht zich verhult achter ideologie, en hoe de extractie van middelen en arbeid onverminderd doorgaat. Het boek biedt niet alleen een scherpzinnige analyse van de huidige toestand, maar ook een voorspelling van waar AI ons naartoe leidt.

Waarom lezen? Dit boek is essentieel voor iedereen die de echte prijs en de machtsstructuren achter AI wil begrijpen. Hao’s ooggetuigenverslag doorbreekt de sluier van de industrie en toont zowel de beloften als de schaduwzijden van deze technologie. Of je nu betrokken bent bij tech, beleid of gewoon een bewuste burger wilt zijn: dit boek geeft je de inzichten om kritisch te kijken naar de krachten die ons tijdperk vormgeven.

TIP. Bekijk het andere werk van Karen op het gebied van AI-misstanden.

The Nerd Reich - Gil Durán

The Nerd Reich van Gil Durán is het enige boek dat ik nog niet heb gelezen, simpelweg omdat het nog niet is gepubliceerd. Dit boek - dat 4 augustus 2026 verschijnt - is een 'spin off' van de gelijknamige nieuwsbrief over "tech authoritarianism, billionaire extremism, the Network State and the meta politics of California."

De nieuwsbrief doet verslag van alle (on)frisse AI-zaken in de 'Bay Area' maar is ook interessant voor iedereen die buiten deze bubbel leeft. Juist omdat de verslaggeving zo dicht op de bron zit krijg je een kijkje in de mogelijke toekomst voor ons allemaal.

De toon van de nieuwsbrief is weinig subtiel en het boek belooft minstens zo provocerend te zijn. Althans, als ik de subtitel van het boek 'Silicon Vally Fascism and the War on Democracy' en de volgende boekintroductie mag geloven.

"'The Nerd Reich' onthult de oorsprong, strategieën en ambities van Silicon Valley’s oorlog tegen de democratie. Van San Francisco’s gemilitariseerde verkiezingen en geheime miljardairs-projecten tot aan het Witte Huis: Durán laat zien hoe ’s werelds rijkste mannen een nieuwe politieke orde aan het opbouwen zijn.

The Nerd Reich is meer dan een verborgen geschiedenis, het is een dringende waarschuwing: de democratie wordt niet ontmanteld door staatsgrepen of tanks, maar door code, kapitaal en de illusie van innovatie. Durán benadrukt dat er nog tijd is om terug te vechten - als we nu in actie komen."

Waarom lezen? We zijn dan halverwege 2026, dus een half jaar verder. Benieuwd of de waarschuwing in dit boek dan al te laat is, of dat de GenAI-hype met de - niet denkbeeldige - val van OpenAI als een nachtkaars is uitgedoofd.

TIP. Schrijf in voor de Nerd Reich nieuwsbrief van Gil Durán.

Bestel bij je lokale boekhandel

Het is natuurlijk erg handig en snel om deze boeken te bestellen via Bol of Amazon. Maar ik raad je dringend aan om je boeken te bestellen bij de lokale boekhandel. Zij kunnen de inkomsten heel goed gebruiken.

Bijvoorbeeld bij Boekhandel Bijleveld in Utrecht: https://www.boekhandelbijleveld.nl/bestel-een-boek/

Zet je favoriete lokale boekhandel in de comments, mét link graag! Dan kunnen andere lezers je voorbeeld volgen.