Een strategie is vaak van tevoren gepland, maar soms is het ook een bepaald gedragspatroon van de organisatie dat 'spontaan' ontstaat. De kunst is om beide soorten strategie een plek te geven in de digitale transformatie.
Het TIMAF strategiespel helpt om een strategie te plannen, te meten en te verbeteren. Maar dit is niet de enige manier om tot een strategie te komen. Soms past een organisatie al een min of meer ongeplande strategie toe.
'Emerging' strategies hebben ook kans van slagen
Henri Mintzberg noemt dit soort 'opkomende' strategieën in zijn boek The Rise and Fall of Strategic Planning de 'emerging strategies'.
In de illustratie zie je linksboven de 'Intended' strategie. Dit is een geplande strategie, Rechts zie je 'Realised' strategie. Dat is de uiteindelijk gerealiseerde strategie.
Uit de 'Intended' strategie kan een 'Deliberate' strategie voortkomen. En soms wordt de strategie niet gerealiseerd, bijvoorbeeld omdat het onhaalbaar of onwenselijk is. Dat is de 'unrealised' strategie.
Onderaan de illustratie zie je een reeks activiteiten met een bepaald patroon (de 'emergent' strategie) die uiteindelijk tot een 'realised' strategie kan leiden.
Lees ook het artikel 'The Rise and Fall of Strategic Planning' dat de belangrijkste inzichten van het boek samenvat.
De combinatie van geplande strategie en opkomende strategie
Mintzberg is van mening dat 100 procent van tevoren geplande - en rigide uitgevoerde - strategieën niet realistisch kunnen zijn. Men leert namelijk niet terwijl de strategie wordt gerealiseerd. Dat leidt altijd tot een onwenselijke strategie die zijn doel niet bereikt.
Aan de andere kant heeft de organisatie geen grip op de volledig 'opkomende' strategieën. Men leert er ook niet van. Dat is zeker ook niet wenselijk.
Strategie is gepland én spontaan
In de praktijk ziet Mintzberg een combinatie van geplande en spontane strategieën. Aan de ene kant voorspelt een organisatie de strategie, maar ondertussen wordt niet uit het oog verloren dat omstandigheden veranderen en dat de strategie daar op moet worden aangepast.
"All real-world strategies need to mix these in some way - to attempt to control without stopping the learning process."
Mintzberg verbaast zich erover dat bijna alle vakliteratuur over strategie gaat over de geplande strategie en niet over de spontane strategie. Hij maakt ook een volgend belangrijk punt: dat die geplande strategie faalt, ligt niet aan de implementatie ervan of aan de 'domme' medewerkers.
Breng strategie en uitvoering samen
Het echt probleem is dat een formuleren van een strategie te vaak een academische exercitie is die te ver af staat van de uitvoering. De kunst is om voorspelling en uitvoering veel dichter bij elkaar te brengen en in samenspel de uiteindelijke gerealiseerde strategie te laten bepalen.
Mijn eigen ervaring is dat de organisatie te vaak een incomplete en abstracte strategie heeft - als men er al een heeft - die totaal niet leeft bij de professionals die de strategie zouden moeten uitvoeren. Er is ook vaak geen concreet doel met meetbare indicatoren.
En omdat de strategie niet wordt omarmd door de uitvoering wordt er niets mee gedaan. Laat staan dat er wordt teruggekoppeld naar de bedenkers van de strategie. Dit is zo'n beetje de belangrijkste reden dat digitale transformaties zo vaak mislukken.
Hoe volwassen is jouw digitale strategie?
De kwaliteit en bekendheid van de strategie bepaalt in grote mate de digitale volwassenheid van de organisatie. Een digitale transformatie is een complex verandertraject waarbij een visie belangrijk is, maar waarin ook van moment moet worden bekeken wat werkt en wat niet. Daarop moet de strategie worden bijgesteld.
Op welk niveau staat jouw organisatie in de digitale volwassenheid? Als dat niet Responsief of Voorspellend is, dan is er nog veel werk aan de winkel op weg naar de digitale transformatie.
Een eerste begin kan zijn om überhaupt een digitale strategie te maken. Het TIMAF Digitale strategiespel kan daar wellicht bij helpen.
Wil je meer weten over het TIMAF volwassenheidsmodel? Neem dan vrijblijvend contact op via info@timaf.nl of bel +31 (0)6 1446 5585.
Webinar: De rol van strategie in digitale transformatie
Vrijdag 23 juni 2023 praat Erik Hartman je in twee uurtjes bij over de rol van strategie in digitale transformatie aan de hand van een casus.
Je wordt stap voor stap meegenomen in het opzetten van een digitale strategie en er is voldoende ruimte voor interactie en vragen met de deelnemers.
